هنر قلمکاری

پس از آنکه شهر اصفهان به پایتختی صفویان انتخاب شد هنرمندان و صنعتگران از اقصی نقاط ایران به این شهر روی آوردند و به تولید و عرضه محصولات مختلف پرداختند. یکی از این هنر‌ها قلمکــار است. در این هنر با استفــاده از قالبهای ویژه که هر یک نقـش و نگار زیبا و دلنشینی دارنــد نقش اندازی بــر روی پارچه صورت می‌گیرد. این هنر در عصر صفویه به اوج خود رسید. بدانگونه که در این دوره بیشتر لباسهای زنانه و مردانه از پارچه‌های قلمکار تهیه می‌شد. این پارچه‌ها در آن عهد شهرت فراوان داشتند. نقشهای قلمکار در ابتدا شامل نقوش سنتی ایران همانند اسلیمی و گلهای چند پر مجلسی می‌شد که از مینیاتور برگرفته می‌شد. اما در اواخر دوران قاجار با تحولی که در نقاشی آن زمان به وجود آمد عده‌ای بر آن شدند تا نقاشی‌های عامیانه و مردمی رایج آن روزگار را نیز وارد قلمکار کنند و به جای استفاده از نقش‌های سنتی از نقوش مذهبی یا حماسی آن زمان در قلمکار استفاده کنند.

بدین ترتیب پارچه‌های قلمکار قهوه خانه‌ای ابداع شد. در کنار این پارچه‌ها پرده‌های مذهبی نیز بوسیله هنرمندان قلمکار ساز بوجود آمد. پرده هائی از شرح جنگ‌ها و حماسه‌های ائمه اطهار بخصوص حماسه سالار شهیدان زینت بخش تکایا و حسینیه‌ها و مساجد شدند و قلمکارهای اصفهان در شهرهای دیگر نیز طالبان فراوان یافت شهرهای بزرگ و مهمی مانند شهر ری و یزد و کاشان و سیرجان و کرمان علاوه بر پرده‌های مذهبی و تصاویر قهوه خانه‌ای خریدار جانماز و سفره و رومیزی و دستمال و انواع لباس هائی شدند که در اصفهان تهیه می‌شدند.

با تاسیس رشته‌های هنر در دانشکده هائی مانند دانشگاه فارابی، استادان سنتی این هنر مورد توجه قرار گرفتند و از تجربیات آنان بهره برداری گردید. از اساتید معروف و مشهور قلمکار ساز اصفهان مرحومین پورصناعی، گیاهی و عطریان هستند که آثار آنان طی نمایشگاههای متعدد در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.